Sprawny układ hamulcowy w samochodzie to gwarancja bezpiecznej podróży. Zimowa aura może niestety w szybkim tempie nadszarpnąć jego skuteczność. Niskie temperatury, duża wilgotność oraz trudne warunki na drodze nierzadko kończą się wręcz jego uszkodzeniem, dlatego tak ważna jest diagnostyka i konserwacja składających się na niego elementów pojazdu. Traktowanie układu hamulcowego w kategoriach zero-jedynkowych – działa lub nie działa – może skończyć się naprawdę przykrym incydentem na drodze, nie mówiąc już o tym, że pokazuje, jak skrajnie nieodpowiedzialni potrafią być niektórzy właściciele pojazdów. Serwis powinniśmy tu zatem odwiedzać niezwłocznie po pojawieniu się pogorszenia jakości działania hamulców lub gdy wytracaniu prędkości towarzyszą niepokojące dźwięki. Na co zwrócić uwagę? Jak rozpoznać usterki układu hamulcowego? Na te i kilka innych pytań odpowiadamy w poniższych akapitach.
Diagnostyka układu hamulcowego
Na układ hamulcowy we współczesnych samochodach składa się kilka elementów. W miarę powiększania przebiegu auta klocki, tarcze, bębny i szczeki ulegają tu stopniowemu zużyciu, co skutkuje pogorszeniem skuteczności hamowania, a czasem również niepokojącymi odgłosami podczas jazdy, czy wytracania prędkości przed przeszkodą lub skrzyżowaniem. Szczególnie stan klocków i tarcz jest tu istotny, a także kontrola właściwości płynu hamulcowego (na jego zmianę warto zdecydować się np. przy każdej wymianie opon). Planując dłuższą podróż, także warto upewnić się co do sprawności układu hamulcowego, gdyż w sytuacji awaryjnej auto może zachować się dość nieprzewidywanie, a utrata kontroli nad pojazdem przy dużej prędkości jest bardzo niebezpieczna.
Płyn hamulcowy
To dzięki niemu elementy układu hamulcowego zaciskają się i powodują odpowiednie wytracenie prędkości. Jakość płynu hamulcowego ulega z czasem pogorszeniu, a więc i siła hamowania po jakimś czasie maleje. Wtłoczony w obieg zamknięty wywołuje nacisk na klocki i szczęki, ale nie chroni go to przed zanieczyszczeniem, czy też utratą właściwości (wiele zależy tu między innymi od stylu jazdy kierowcy, gdyż dynamiczna jazda z całą pewnością może szybciej doprowadzić do konieczności jego wymiany). Aby ocenić, czy posiada on odpowiednie właściwości, używa się miernika temperatury wrzenia – jeśli jest ona zbyt mała to znak, że trzeba jak najszybciej dokonać wymiany płynu hamulcowego. Co się może natomiast stać, gdy zaniedba się w tym wypadku serwis? Po pierwsze układ hamulcowy ulegnie przegrzaniu. Po drugie trzeba się wówczas liczyć z możliwością nagłej i niemal całkowitej utraty zdolności hamowania. Warto również wiedzieć, że płyn hamulcowy dostosowuje się do samochodu, dlatego np. w pojazdach z ABS czy ESP aplikuje się zupełnie inny rodzaj tego produktu.
Klocki hamulcowe
W przypadku diagnostyki i konserwacji klocków hamulcowych, czyli elementowu układu hamulcowego ulegającego najszybszemu zużyciu, istotne jest, aby:
– zwracać uwagę na sygnalizację czujników zużycia (w postaci kontrolki lub pisku, który generują mechaniczne zabezpieczenia),
– nie dopuścić do tego, by okładzina klocków miała grubość mniejszą niż 2 mm (zaniedbanie może tu skutkować np. uszkodzeniem tarcz hamulcowych),
– przy pierwszych niepokojących zmianach sprawdzić, czy hamulce nazbyt się nie nagrzewają (wzrost temperatury może grozić doprowadzeniem płynu hamulcowego do wrzenia, a jak wiemy, w takiej sytuacji układ traci niemal całkowicie swoje właściwości),
– wymiana klocków powinna wiązać się również z oceną stanu zacisku hamulcowego, czyli ruchu tłoczka, szczelności oraz stanu osłaniającego go elementu gumowego (niepożądane są tu więc np. luzy na prowadnicach zacisku).
Tarcze hamulcowe
Klocki hamulcowe współpracują z tarczami, które mają między innymi za zadanie odprowadzanie ciepła generowanego podczas hamowania. W tym wypadku bardzo małe znaczenie ma konkretny przebieg, czy czas eksploatacji, gdy najbardziej liczy się faktyczny stan tarcz, a więc ocena serwisowa. Korozja, pęknięcia, rowki, niewłaściwa grubość – to wszystko może zakwalifikować ten element do wymiany. Co się stanie, gdy właściciel pojazdu zaniedba tę część eksploatacyjną? Po pierwsze tarcza może wówczas w każdej chwili pęknąć, gdyż jej wytrzymałość mechaniczna jest znacznie osłabiona. Po drugie skutkiem takiego postępowania będzie po jakimś czasie oderwanie od piasty, a także brak podtrzymania dla klocka, który w takim wypadku wypadnie z tzw. jarzma. Po trzecie odprowadzenie ciepła zostaje wówczas pogorszone, tarcza ulega przegrzaniu, a to z kolei prowadzi do osłabienia siły hamowania oraz odkształcania tarczy. Jak rozpoznać tu moment, kiedy należy udać się do serwisu? Najpewniejszą oznaką sugerującą udanie się do specjalisty oraz wymianę tarcz hamulcowych jest przenoszenie drgań podczas hamowania na kierownicę i pedał hamulca (nie mylić z działaniem układu ABS, który przy nagłym hamowaniu również zaczyna przenosić drgania na hamulec nożny).
