Termostat to element odpowiadający za właściwe zarządzanie przepływem płynu chłodniczego. Z perspektywy eksploatacji auta jego niewłaściwe działanie może skutkować obniżeniem komfortu jazdy, a nawet prowadzić do poważniejszych uszkodzeń jednostki napędowej. Jak rozpoznać objawy uszkodzonego termostatu?
Rola termostatu samochodowego
W każdym silniku spalinowym utrzymywanie optymalnej temperatury jest fundamentalne, ponieważ zbyt długie rozgrzewanie się jednostki lub jej nadmierne przegrzewanie znacząco obniża żywotność. Termostat pełni funkcję selektora kierowania przepływem płynu chłodniczego pomiędzy małym a dużym obiegiem. Podczas pierwszej fazy, gdy blok silnika jest jeszcze zimny, termostat pozostaje zamknięty, a płyn krąży jedynie w niewielkim obiegu, sprzyjając szybszemu uzyskaniu właściwej temperatury roboczej.
Termostat – objawy prawidłowej pracy
Gdy silnik dopiero się uruchamia, wskaźnik powinien systematycznie rosnąć, aż do osiągnięcia mniej więcej 90°C (choć ta wartość bywa nieco inna w zależności od specyfikacji pojazdu). Po osiągnięciu optymalnego poziomu, wskazówka temperatury pozostaje stabilna, z niewielkimi wahaniami w zależności od trybu jazdy czy warunków atmosferycznych. W aucie sprawnym termostat reaguje na zmiany obciążenia silnika oraz różnice temperatur w danym sezonie, umożliwiając zachowanie najlepszej wydajności silnika.
Jak sprawdzić termostat?
Chcąc ocenić stan termostatu, można rozpocząć od zwykłej obserwacji wskaźnika temperatury w różnych warunkach drogowych: przy dłuższej jeździe miejskiej czy podczas szybkiego poruszania się autostradą. W wielu modelach samochodów kierowca może dotknąć przewodów prowadzących do chłodnicy, aby przekonać się, czy dolny wąż faktycznie staje się gorący w chwili, gdy wskazówka temperatury osiąga normalny poziom. Inną metodą jest wykonanie testu z termometrem bezdotykowym – należy wtedy dokładnie zaobserwować moment otwarcia termostatu i przepływu płynu w pełnym obiegu. Jeśli termostat zaczyna przepuszczać chłodziwo za późno albo w ogóle nie dochodzi do wyczuwalnego wzrostu temperatury, świadczy to o możliwej usterce.
Uszkodzony termostat – objawy
Jeżeli pojazd zbyt powoli się rozgrzewa i nawet po dłuższej jeździe wskaźnik temperatury nie osiąga nominalnego położenia, istnieje ryzyko, że termostat uległ zablokowaniu w pozycji otwartej. W takiej sytuacji silnik stale otrzymuje chłodziwo kierowane przez duży obieg, przez co czas rozgrzewania znacznie się wydłuża. W codziennym użytkowaniu przekłada się to na większe zużycie paliwa, słabszą wydajność układu ogrzewania i przyspieszone zużycie oleju.
Zepsuty termostat – objawy
Objawy uszkodzonego termostatu mogą być różnorodne. Wskaźnik temperatury może znajdować się wyraźnie poniżej normalnego poziomu albo odwrotnie – może bardzo szybko piąć się w górę, zwłaszcza przy stojącej w miejscu cyrkulacji powietrza, na przykład podczas stania w korku w upalny dzień. Nieraz pojawiają się też specyficzne zachowania, takie jak przegrzanie jednostki pod wpływem dużego obciążenia.
Awaria termostatu – objawy i możliwe przyczyny
Przyczyną awarii termostatu może być korozja lub zużycie mechanizmu. Wnętrze elementu jest narażone na odkładanie się kamienia i zanieczyszczeń z płynu chłodniczego o niskiej jakości. Problemy mogą pojawić się przy montażu podzespołów słabej jakości. Gdy dochodzi do zniszczenia sprężyny lub gdy pojawiają się nieszczelności w mieszku woskowym, termostat traci zdolność prawidłowej reakcji na temperaturę płynu. Niezależnie od dokładnego źródła problemu, konsekwencją może być utrata zdolności do utrzymania stałej temperatury silnika.
Zacięty termostat – objawy i sposoby rozwiązania problemu
Kiedy termostat w aucie ulegnie zacięciu, kierowca obserwuje najczęściej, że silnik nie osiąga właściwej temperatury nawet po kilkunastu minutach jazdy. Może to oznaczać, że klapka wewnątrz termostatu utknęła w pozycji otwartej, przepuszczając chłodziwo przez duży obieg. Odwrotny scenariusz to zacięcie w pozycji zamkniętej – wtedy wskaźnik temperatury szybko zbliża się do wartości granicznych, a dochodzi do przegrzania. Rozwiązaniem jest demontaż i sprawdzenie termostatu w warunkach warsztatowych albo wymiana na nowy egzemplarz o zalecanych parametrach.
Jak sprawdzić termostat w samochodzie przed zakupem?
Przed końcową decyzją o zakupie pojazdu warto powierzyć proces sprawdzenia naszym ekspertom Autotesto, którzy wykonają raport o stanie technicznym auta i pomogą wychwycić ewentualne nieprawidłowości, także w obrębie układu chłodzenia.
Zobacz także inne nasze porady samochodowe:
Łożyska kół – jak długo powinny wytrzymać i kiedy wymagać wymiany?
Uszkodzony przegub w samochodzie – objawy, przyczyny i koszty naprawy
